Mitoz ve Eşeysiz Üreme
► Yaşamın sırları hücrede gizlidir.
► Yetişkin bir insanda bulunan milyarlarca hücre, tek bir hücrenin bölünmeye başlaması sonucunda meydana gelir.
► Hücre bölünme hızı her canlıda farklı olabilir.
♦ Deri hücrelerinde 24 saat
♦ Embriyonik hücrelerde 30 dakika
♦ Bakteri hücresi 20 dakikada bir bölünürler.
► Aynı canlının farklı dokularında bulunan hücreler ise görev ve yaşamsal özelliklerine göre farklı bölünme hızlarına sahiptir.
♦ Örneğin; kemik iliğini oluşturan hücreler ve epitel hücreleri (deri ve organlarımızın yapısında bulunurlar) hızlı bölünür.
► Bununla birlikte bazı hücreler ise bölünemez.
♦ Örneğin; embriyonik dönemde özelleşmiş ve farklılaşmasını tamamlamış olan sinir, kas ve gözdeki retina hücreleri bölünemezler. Ayrıca ergenlik ile birlikte mayoz bölünme ile oluşan üreme hücreleri (yumurta ve sperm) bölünemez.
► Karaciğer hücreleri ise hücre kaybı yaşadıklarında (yaralanma vb.durumlarda) uyarı alarak bölünebilirler.
► Bitkilerde hücre bölünmesi ile sınırsız büyümeyi sağlayan bölünür = meristem doku hücreleri vardır. Bölünür doku hücrelerinin dışındaki hücreler bölünme yeteneğini kaybetmiştir.
► Hücre bölünmesinin kontrollü gerçekleşmesi yaşam için çok önemlidir. Kontrolsüz hücre bölünmesi sağlık sorunlarına özellikle kansere neden olur.
► Hücre bölünmeleri ile hücrelerin hacim ve yüzey oranları dengede tutulur.
► Hücre bölünmesi;
♦ Tek hücreli canlılarda çoğalmayı sağlar. Örneğin; bakteri ve arkeler gibi prokaryot hücreli canlılar basitçe ikiye bölünerek çoğalır.
♦ Çok hücreli canlılarda ise;
• Canlının büyümesi ve gelişmesi,
•Yıpranan doku ve organların onarımı,
• Rejenerasyon (yenilenme) gibi olayları sağlar.
• Ayrıca gelişmiş bitkilerde eşeysiz üremeyi sağlar. (Vejetatif yolla)
► Ökaryot hücreler mitoz bölünme ile bu olayları gerçekleştirir. Ayrıca mayoz bölünme ile de üreme hücrelerinin oluşumu gerçekleşir.
► Bir hücrenin yaşam döngüsü hücre bölünmesi ile tamamlanır. Belli gelişim evrelerinden geçerek olgunlaşan bir hücreden yeni hücrelerin oluşmasına Hücre Bölünmesi denir.
► Hücre bölünmesi; tek ve çok hücreli canlılarda görülen doğal bir metabolik olaydır.
Konuya Ait Videolar
-
Soru 1.
6170Aşağıdaki şekilde diploit bir canlının somatik hücrelerinde gerçekleşen mitoz bölünmenin metafaz evresi gösterilmiştir.
Bu canlıda,
I. Mayoz bölünmenin profaz I evresinde oluşan tetrat sayısı
II. Mitoz bölünmede her bir hücredeki kromatit sayısı
III. Mitoz bölünme sonucu oluşan her bir hücrenin kromozom sayısı
IV. Mayoz bölünmenin anafaz I evresinde hücrenin bir kutbundaki kromatit sayısı
Aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
A. I -> 6 II -> 24 III -> 6 IV -> 6
B. I -> 6 II -> 6 III -> 12 IV -> 6
C. I -> 6 II -> 24 III -> 12 IV -> 12
D. I -> 12 II -> 12 III -> 6 IV -> 6
E. I -> 12 II -> 6 III -> 3 IV -> 6
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 2.
6404Canlıların gelişmişlik düzeyi arttıkça rejenerasyon (yenilenme) yeteneği azalmaktadır. Rejenerasyon, farklı canlılarda farklı seviyelerde gerçekleşir. Bu seviyeler; vücut düzeyinde, organ düzeyinde ve doku düzeyinde rejenerasyon olarak nitelendirilir.
Yukarıdaki bilgilerden yararlanarak 1’den 6’ya kadar verilen canlı örneklerini ve canlıya ait yapıları inceleyiniz. Bilgilerinize dayanarak bu canlılarda gerçekleşebilen rejenerasyon seviyelerini görsellerin altına yazınız.
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 3.
5972Vejetatif Üreme Çeşidi 
Yukarıda şekilleri verilen bitki örnekleri vejetatif yollarla çoğalabilmektedir. Verilen bu bitki örneklerinin hangi çeşit vejetatif yolla ürediklerini karşılarına yazınız.
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 4.
6420
Yukarıdaki grafikte I, II, III ve IV. zaman aralıklarında gerçekleşen olayları yazınız.
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 5.
5786Aşağıdaki soruların cevabını boş bırakılan alana yazınız. Hücre döngüsünün kontrolünün bozulması ve kontrolsüz hücre bölünmesi sonucu ortaya çıkan kanser hakkında yaptığınız araştırmalar sonucunda edindiğiniz bilgileri kullanarak aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1. Hücre döngüsünün kontrollü gerçekleşmesi neden önemlidir? .................
2. Kanserde erken teşhisin kansere yakalanmış kişiye ne gibi yararları vardır? .................
3. Kanser tedavi edilebilir bir hastalık mıdır? .................
4. Kanser tedavisinde yaygın olarak kullanılan yöntemler nelerdir? .................
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 6.
5638Bölünebilen bir bitki hücresinin hücre döngüsü ile ilgili olarak;
Nehir: İnterfazın G2 evresinde DNA miktarı sabit kalır.
Arda: Mitotik evre karyokinez ve sitokinez şeklinde gerçekleşir.
Eren: Metafaz evresinde sentromerler bölünerek kardeş kromatitler ayrılır ve kromozom sayısı iki katına çıkar.
Burak: Sitokinez boğumlanma oluşumu ile gerçekleşir.
ifadelerini kullanmışlardır.
Hangi öğrenciler hücre döngüsü ile ilgili yanlış açıklamalar yapmışlardır? Yazarak doğru ifadeyi belirtiniz.
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 7.
63732n = 26 kromozomlu bir hücre peşpeşe üç mitoz geçirirse;
a. Bölünme sonrası oluşacak hücre sayısı
b. Bölünme sonrası oluşan hücrelerin kromozom sayısı kaçtır? Bulunuz.
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 8.
5712
Yukarıda bal arılarında gerçekleşen üreme şematize edilmiştir.
Buna göre;
I, II, II ve IV numara ile gösterilen yerlerdeki olayların isimlerini yazınız.
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 9.
5996Bir biyoloji dersinde öğretmen, hücre bölünme çeşitleri üzerinde durmaktadır ve öğrencilerden biri, mitoz ile mayoz bölünmenin aşamaları arasında bazı benzerlikler olduğunu fark eder. Özellikle mayoz II evresi ile mitozun benzer yönlerini öğrenmek isteyen öğrenci, bu aşamaların neden temelde aynı kabul edildiğini merak eder.
Mayoz II evresi ile mitozun temel olarak benzer kabul edilmesinin nedenlerini açıklayınız.
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 10.
6113DNA molekülü ile ilgili olarak,
I. Hücrenin yönetim ve kalıtım birimidir.
II. İnterfazda eşlenerek bölünme sonucunda yavru hücrelere aktarılır.
III. Nükleotit dizilimi aynı türün farklı bireylerinde aynıdır.
İfadelerinden hangileri doğrudur?
A. Yalnız I
B. Yalnız III
C. I ve II
D. II ve III
E. I, II ve III
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...