Mitoz ve Eşeysiz Üreme
► Yaşamın sırları hücrede gizlidir.
► Yetişkin bir insanda bulunan milyarlarca hücre, tek bir hücrenin bölünmeye başlaması sonucunda meydana gelir.
► Hücre bölünme hızı her canlıda farklı olabilir.
♦ Deri hücrelerinde 24 saat
♦ Embriyonik hücrelerde 30 dakika
♦ Bakteri hücresi 20 dakikada bir bölünürler.
► Aynı canlının farklı dokularında bulunan hücreler ise görev ve yaşamsal özelliklerine göre farklı bölünme hızlarına sahiptir.
♦ Örneğin; kemik iliğini oluşturan hücreler ve epitel hücreleri (deri ve organlarımızın yapısında bulunurlar) hızlı bölünür.
► Bununla birlikte bazı hücreler ise bölünemez.
♦ Örneğin; embriyonik dönemde özelleşmiş ve farklılaşmasını tamamlamış olan sinir, kas ve gözdeki retina hücreleri bölünemezler. Ayrıca ergenlik ile birlikte mayoz bölünme ile oluşan üreme hücreleri (yumurta ve sperm) bölünemez.
► Karaciğer hücreleri ise hücre kaybı yaşadıklarında (yaralanma vb.durumlarda) uyarı alarak bölünebilirler.
► Bitkilerde hücre bölünmesi ile sınırsız büyümeyi sağlayan bölünür = meristem doku hücreleri vardır. Bölünür doku hücrelerinin dışındaki hücreler bölünme yeteneğini kaybetmiştir.
► Hücre bölünmesinin kontrollü gerçekleşmesi yaşam için çok önemlidir. Kontrolsüz hücre bölünmesi sağlık sorunlarına özellikle kansere neden olur.
► Hücre bölünmeleri ile hücrelerin hacim ve yüzey oranları dengede tutulur.
► Hücre bölünmesi;
♦ Tek hücreli canlılarda çoğalmayı sağlar. Örneğin; bakteri ve arkeler gibi prokaryot hücreli canlılar basitçe ikiye bölünerek çoğalır.
♦ Çok hücreli canlılarda ise;
• Canlının büyümesi ve gelişmesi,
•Yıpranan doku ve organların onarımı,
• Rejenerasyon (yenilenme) gibi olayları sağlar.
• Ayrıca gelişmiş bitkilerde eşeysiz üremeyi sağlar. (Vejetatif yolla)
► Ökaryot hücreler mitoz bölünme ile bu olayları gerçekleştirir. Ayrıca mayoz bölünme ile de üreme hücrelerinin oluşumu gerçekleşir.
► Bir hücrenin yaşam döngüsü hücre bölünmesi ile tamamlanır. Belli gelişim evrelerinden geçerek olgunlaşan bir hücreden yeni hücrelerin oluşmasına Hücre Bölünmesi denir.
► Hücre bölünmesi; tek ve çok hücreli canlılarda görülen doğal bir metabolik olaydır.
Konuya Ait Videolar
-
Soru 1.
5703Bazı canlıların kromozom sayıları tabloda verilmiştir.
Tabloda verilen bilgiler kromozmlarla ilgili hangi özellikleri belirtmektedir? Açıklayarak yazınız.
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 2.
5197Mitoz hızı canlılarda farklı olduğu gibi aynı canlının farklı dokularında da değişkenlik gösterir. Bitkilerin kök, gövde ve dal uçlarında bulunan meristem dokusu hücreleri çok hızlı mitoz geçirirken, diğer dokuların çoğu hiç bölünmez. Hayvanlarda epitel doku hızlı bölünürken, kemik hücreleri çok yavaş bölünür. Canlı yaşlandıkça mitoz hızı da azalır. Mitoz, embriyo ve gençlik döneminde en hızlıdır. Yetişkinlik döneminde sabit hızla devam eder. Yaşlanma başlayınca mitoz hızı da düşer.
Yukarıda verilen metne göre;
Ali: Yaşlı insanların yaralarının geç iyileşmesi mitoz hızının yavaşlaması ile ilgilidir.
Ayşe: Hayvanlarda mitoz bölünme sınırsız büyümeyi sağlar.
Deniz: Bitkilerde meristem doku hücrelerinin mitoz hızı, diğer dokularda bulunan hücrelerden daha düşüktür.
Elif: Mitoz embriyo ve gençlik döneminde en hızlı, yetişkinlik döneminde sabit hızda, yaşlılıkta ise hızı düşerek devam eder.
İfadelerinden hangileri doğrudur?
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 3.
5165Gelişmiş bitkilerde uygulanan vejetatif üretim teknikleri neden önemlidir? Yazınız.
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 4.
6008
a. Hücre mitoz bölünmenin hangi evresindedir?
b. En son hangi kontrol noktasından geçmiştir?
c. Bölünmeyi geçiren ana hücrenin diploit kromozom sayısı kaç olmalıdır?
d. Bu evredeki kromozom sayısı kaçtır?
e. Gerçekleşen ana olayı yazınız.
Yukarıda verilen şekil, mitoz bölünmesinin bir evresini göstermektedir.
Buna göre şeklin yanında verilen soruları cevaplayınız.
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 5.
5133
Yukarıda şematize edilen kromozom yapısı incelendiğinde a, b ve c ile gösterilen kısımların isimlerini yazınız.
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 6.
5242Bölünebilen bir bitki hücresinin hücre döngüsü ile ilgili olarak;
Nehir: İnterfazın G2 evresinde DNA miktarı sabit kalır.
Arda: Mitotik evre karyokinez ve sitokinez şeklinde gerçekleşir.
Eren: Metafaz evresinde sentromerler bölünerek kardeş kromatitler ayrılır ve kromozom sayısı iki katına çıkar.
Burak: Sitokinez boğumlanma oluşumu ile gerçekleşir.
ifadelerini kullanmışlardır.
Hangi öğrenciler hücre döngüsü ile ilgili yanlış açıklamalar yapmışlardır? Yazarak doğru ifadeyi belirtiniz.
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 7.
5417Diploid kromozomlu ökaryot bir hücrenin interfaz ve mitotik evreleri aşağıda şematize edilmiştir.
Buna göre; interfaz, profaz, metafaz ve anafaz evrelerinde gerçekleşen en önemli olayları yazınız.
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 8.
5449
Sporla üreme eğrelti otu, kara yosunu gibi tohumsuz bitkilerde ve mantarlarda görülen eşeysiz bir üreme şeklidir. Küf mantarları ekmek, limon gibi gıdalarda küflenmelere ve gıdaların bozulmasına neden olurlar.
Küf mantarlarında görülen sporla üreme olayını kısaca açıklayınız.
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 9.
5241Mitoz, bir ana hücreden birbirini takip eden evreler sonunda iki yavru hücre oluşumuyla sonuçlanır. Aşağıdaki şekilde bir mitoz şekli verilmiştir.
Buna göre verilen şekille ilgili soruları cevaplayınız.
1. Normal bir mitoz sonucu oluşan B ve C hücrelerinde hangi özellikler farklılık gösterebilir? .........
2. Normal bir mitoz sonucu oluşan C hücresiyle A hücresinin hangi özellikleri aynıdır? .........
3. Mitoz süresince A, B ve C hücrelerinde DNA miktarının değişimini grafikle gösteriniz.
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Soru 10.
5193DNA molekülü ile ilgili olarak,
I. Hücrenin yönetim ve kalıtım birimidir.
II. İnterfazda eşlenerek bölünme sonucunda yavru hücrelere aktarılır.
III. Nükleotit dizilimi aynı türün farklı bireylerinde aynıdır.
İfadelerinden hangileri doğrudur?
A. Yalnız I
B. Yalnız III
C. I ve II
D. II ve III
E. I, II ve III
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
