Homeostasinin Sağlanmasında Böbreklerin Rolü

• Böbreklerin düzenli çalışması, kan ve doku sıvılarındaki su ve tuz miktarının dengede tutulmasını, kanın pH değerinin düzenlenmesini ve metabolik atıkların dışarı atılmasını sağlar.
• Böylece kararlı ve dengeli iç çevrenin oluşturulmasında böbrekler önemli rol oynar. 
• İnsanın, fazla oranda deniz suyu yutması dokuların çok miktarda su kaybetmesine yol açarak ölümüne neden olabilir.
• Deniz suyunun tuz oranı yaklaşık olarak %3’tür.
• Kanımızın tuz oranı ise %1’dir. 
• Böbrekler %2 tuz içeren çözeltiyi çok zor da olsa dışarı atabilir.
• Deniz suyundaki tuz, sindirim borusundan emilerek kana geçtiğinde kandaki tuz oranı %3’e yükselir.
• Bu durumda doku hücreleri osmozla çok fazla su kaybeder.
• Kanın hacmi artar ve kişi hayatını yitirir.

Kanın pH Değerinin Dengelenmesi

Böbrekler asit ve baz özellikte maddeler salgılayarak kan pH’ının düzenlenmesinde akciğerlerle birlikte önemli rol oynar. İnsanda kan pH’ı 7,4’tür. Kan pH değeri, aşağıda belirtildiği şekilde dengelenir.

Kanda H+ iyonu yoğunluğu artarsa;

• Asidik değer artar ve kan pH’ı düşer. 
• Proksimal ve distal tüpün epitel hücrelerinden salgılanan amonyak (NH3), süzüntüde bulunan hidrojen iyonları (H+) ile birleşerek amonyum iyonunu (NH4 +) oluşturur. 
• Amonyum tekrar hücre içine giremez ve idrarla dışarı atılır. 
• Kan pH’ı normale döner.

Kanda bikarbonat iyonları (HCO3)– artarsa;

• Bazik değer artar ve kan pH’ı yükselir.
• Bu durumda geri emilen Na+ iyonları bikarbonat iyonları ile birleşir.
• Sodyum bikarbonat (NaHCO3) oluşur.
• Sodyum bikarbonat idrarla dışarı atılarak kan pH’ı düşürülür.

⇒ İç salgı bezlerinden salgılanan hormonlar da böbreklerle birlikte homeostazinin sağlanmasında rol oynar. Hipofiz bezinden kana verilen ADH, boşaltım kanallarından suyun geri emilimini sağlayarak kandaki su miktarını ayarlar ve idrar yapımını kontrol eder.

⇒ Böbrek üstü bezlerinden salgılanan aldosteron hormonu ile vücut sıvılarının mineral miktarı dengede tutulur. Aldosteron hormonu sodyumun geri emiliminde, potasyumun idrarla dışarı atılmasında rol oynar. Böylece ADH ve aldosteron hormonlarının birlikte çalışması ile vücut sıvılarının su ve iyon dengesi korunarak kanın ozmotik basıncı düzenlenir.