Sindirim Sistemi:
Ağızda Başlayan Sindirim: Yiyeceklerin sindirim süreci ağızda başlar. Dişler, yiyecekleri parçalar ve tükürük, besinlerin çiğnenmesini ve sindirim enzimlerinin salgılanmasını sağlar. Tükürükteki amilaz enzimi nişastanın parçalanmasına yardımcı olur.
Yemek Borusu ve Mide: Çiğnenmiş yiyecekler yutulduktan sonra yemek borusuna gelir ve mideye ulaşır. Mide, yiyeceklerin mekanik ve kimyasal sindirimini gerçekleştirir. Midedeki asit ve pepsin enzimi proteinlerin parçalanmasını sağlar.
İnce Bağırsak: Mideyi terk eden sindirilmiş besinler, ince bağırsağın başlangıcına gelir. İnce bağırsak, sindirilmiş besinlerin emilimini gerçekleştirir. Burada bulunan sindirim enzimleri ve villus yapıları, besinlerin emilimini kolaylaştırır.
Bağırsaklar ve Emilim: İnce bağırsak, besinlerin emilimi için büyük bir yüzey alanına sahiptir. Emilim, besin maddelerinin bağırsak duvarından kana geçmesini sağlar. Besin maddeleri daha sonra kana karışarak vücudun çeşitli bölgelerine taşınır.
Kalın Bağırsak ve Dışkı: Emilinmiş besin maddeleri kalın bağırsağa gelir. Burada su ve bazı mineraller emilir ve dışkı oluşur. Kalın bağırsak, dışkının depolanması ve sonrasında anüsten vücuttan atılması işlevini görür.
Sindirim Bezleri: Pankreas, karaciğer ve safra kesesi sindirim sistemine yardımcı olan önemli organlardır. Pankreas, sindirim enzimlerini salgılar; karaciğer, safra üretir ve depolar; safra kesesi ise safra depolar ve ince bağırsağa salgılar.
Sindirim sistemi, vücudun enerji ve besin ihtiyacını karşılamak için önemlidir. Yiyeceklerin sindirilmesi ve emilimi, vücudun sağlıklı bir şekilde işleyebilmesi için gereklidir.
Besinler şu amaçlar için kullanılır;
Üretici canlılar (ototroflar) yaşamları için gerekli organik besin maddelerini fotosentez ya da kemosentez ile kendileri üretir.
Tüketici canlılar ise (heterotroflar) besinlerini hazır olarak alırlar.
Sağlıklı ve dengeli bir beslenme için gerekli olan besin maddeleri;
Sindirimde;
Sindirime uğramadan hücre zarından direk geçebilen bazı maddeler;
NOT: Bu maddeler sindirime (hidrolize) uğramazlar.
Sindirim ile parçalanması gereken ve hücre zarından direk geçemeyen maddeler;
NOT: Bu maddeler sindirime (hidrolize) uğrarlar.
Sindirim Çeşitleri
1. Mekanik (Fiziksel) Sindirim
2. Kimyasal Sindirim (Hidroliz)
Kimyasal sindirim gerçekleştiği yere göre;
1. Hücre İçi Sindirim
NOT: İnsanlarda bazı akyuvar (fagositoz yapan) hücrelerinde görülen hücre içi sindirim olayı savunma amaçlıdır.
Hücre içi sindirimi yaparak beslenen bazı canlılar;
2. Hücre Dışı Sindirim
NOT: İnsanlar beslenme yoluyla aldıkları besinleri sindirim kanalında hücre dışı sindirim ile monomerlerine ayrıştırır.
Hücre dışı sindirimi yaparak beslenen bazı canlılar;
NOT:
Hücre dışı sindirimde sırası ile şu olaylar gerçekleşir.
NOT: Hücre dışı sindirim olayı, hücre içi sindirime göre daha avantajlıdır. Çünkü hücre içine alınamayacak kadar büyük besinlerden de canlının faydalanması gerçekleşir.
1731
2076
1750
1586
1538
Aşağıda verilen besinlerden hangisi pankreas enzimleri ile yapı birimlerine parçalanır?
A. MaltozDoğru Cevap: B
Açıklaması: Disakkaritlerin (maltoz, laktoz ve sükroz) ve desktrin moleküllerinin sindirimini sağlayan enzimler ince bağırsakta üretilir. Yağ (trigliserit) sindirimini sağlayan enzim ise pankreasta üretilir.
I. Besinler hücre zarından geçebilecek hale gelir. II. Su ve enzimler kullanılır. III. Substrat (besinin) düzeyi artar. IV. Kas ve diş gibi yapılarda gerçekleşir. Yukarıda verilenlerin mekanik ve kimyasal sindirime ait olanları hangisinde doğru gruplandırılmıştır?
A. Mekanik Sindirim ⇒ I, III Kimyasal Sindirim ⇒ II, IVDoğru Cevap: B
Açıklaması: Sorunun doğru cevabı B şıkkıdır.
İnsan sindirim sistemini araştıran bir öğrencinin aşağıdaki ifadelerinden hangisi yanlıştır? (ÖSYM Sorusu 2020)
A. Epiglottis, yutkunma sırasında lokmanın soluk borusuna geçmesini önler.Doğru Cevap: E
Açıklaması: Epiglottis yutkunma sırasında soluk borusunu kapatır ve bu sayede besinler yemek borusuna geçer. Yemek borusundaki kasların peristaltik hareketleri ile besinler mideye taşınır. Mide girişinde bulunan kardia ve çıkışında bulunan pilor denilen kısımlardaki kaslar besinlerin giriş çıkışını kontrol eder. Besinlerin monomer haline gelmesi hücre dışı sindirim ile sağlanır.
Besinlerin su ve enzimler ile parçalanmasına ..................... denir.
Doğru Cevap:
Açıklaması: HİDROLİZ
İnsan sindirim sisteminde işlev gören; I. Gastrin II. Sekretin III. Kolesistokinin hormonlarından hangileri oniki parmak bağırsağından salgılanır? (ÖSYM Sorusu)
A. Yalnız IDoğru Cevap: C
Açıklaması: Gastrin mide bezlerinden salgılanır. Kolesistokinin ve sekretin hormonları ise duedonum denilen ince bağırsak başlangıcından salgılanır.
Ağızda sadece ..................... bağlarının yıkımı gerçekleşir.
Doğru Cevap:
Açıklaması: GLİKOZİT
Hücre içi ve hücre dışı sindirim için; I. Sindirim sırasında enzimlerin görev yapması, II. Bir hücreli canlılarda görülme, III. Sindirim sonucu oluşan yapı taşlarının hücre zarından geçebilecek kadar küçük olması özelliklerinden hangileri ortak olabilir?
A. Yalnız IDoğru Cevap: E
Açıklaması: Hem hücre içi hem de hücre dışı sindirimde amaç besinleri hücre içinde kullanılabilecek yapı birimlerine kadar parçalamaktır. Bu nedenle iki sindirim olayında da enzim kullanılır ve oluşan son ürünler besinleri yapı birimleri olur. Çürükçül beslenen bakteriler hücre dışında besin sindirimini sağlar. Bir hücreli protista türleri olam amip ve paramesiyum gibi canlılar ise besinleri hücre içinde yapı birimlerine parçalar.
Midenin kendi kendisini sindirmesini önleyen koruyucu faktörleri yazınız.
Doğru Cevap:
Açıklaması: Midenin Kendi Kendini Sindirmemesini Sağlayan Faktörler Gastrin hormonunun düzenleyici etkisi, Mukus salgısının varlığı, Pepsin enziminin pepsinojen olarak inaktif şekilde salgılanması
İnce bağırsak ve kalın bağırsak için; I. Besin emilimi yapma, II. Villus bulundurma III. Peristaltik hareketler ile madde taşıma IV. Hormon salgılama V. Sindirim enzimi üretme özelliklerinden hangileri ortaktır?
A. I ve IIDoğru Cevap: A
Açıklaması: İnce bağırsak ve kalın bağırsakta besinler peristaltik hareketler ile taşınır. İnce bağırsak besin emiliminin en çok olduğu kısımdır. Kalın bağırsakta ise su, tuzlar ve K vitamini emilir. Kalın bağırsakta villuslar yoktur. Sindirim hormonları mide ve ince bağırsakta üretilir. Sindirim enzimi üreten yapılar ise tükürük bezleri, mide, ince bağırsak ve pankreastır.
İnsanda, midedeki sindirimde; I. Pepsin II. Gastrin hormonu III. Mukus sıvısı IV. Pepsinojen V. HCl asiti maddelerinin salgılanma ve dönüşme sırasının aşağıdakilerden hangisindeki gibi olması, midenin kendini sindirmesini önler?
A. I - IV - V - II - IIIDoğru Cevap: C
Açıklaması: Midenin yüzeyi her zaman mukus sıvısı ile kaplıdır. Besinle ilgili bir uyarının gelmesi durumunda, mide hücrelerinden gastrin hormonu salgılanır. Bu hormon, mide bezlerini uyararak mukus salgısının artırılmasını sağlar. Ayrıca bu hormonun etkisiyle HCl ve pepsinojen enzimi salgılanır. Pepsinojen enzimi HCl ile etkileşerek aktif hale (pepsin) gelir.
Öğrencilerimizin TYT (Temel Yeterlilik Testi) ve AYT (Alan Yeterlilik Testi) gibi sınavlara hazırlanırken kullanabilecekleri bilgileri sunuyoruz. Biyoloji konularında güçlü bir temel oluşturmak ve sınav başarınızı artırmak için doğru adrestesiniz!
Efeler-Aydın
info@biyolojihikayesi.com
................
©
Biyoloji Hikayesi.
All Rights Reserved.
Designed by
Biyoloji Hikayesi
Distributed By:
Hamza EROL